Μήπως το παιδί σας έχει «φανταστικό φίλο»;

Υπάρχει ένας φίλος του μικρού σας που δεν τον έχετε δει ποτέ, αλλά ακούτε για τα κατορθώματά του. Είναι π.χ. αυτός που... βγάζει το πιτσιρίκι από τη δύσκολη θέση, όταν έχει κάνει κάποια σκανταλιά («Δεν το έκανα εγώ, ο Χρήστος φταίει»). Είναι ο φανταστικός του φίλος ή, μάλλον, φανταστικός για εσάς, γιατί για το πιτσιρίκι είναι απολύτως «πραγματικός».

Δεν μπορείτε παρά να θαυμάζετε την εφευρετικότητα που δείχνουν τα πιτσιρίκια για να τα... βγάζει από τη δύσκολη θέση. Βέβαια, όσο έξυπνο και χαριτωμένο κι αν είναι το κόλπο του παιδιού σας, πάντα το καταλαβαίνετε. Αλλά, ακόμη και όταν λέτε «Φυσικά, δεν το έκανε αυτός. Κι εσύ κι εγώ ξέρουμε ποιος το έκανε!», το πιθανότερο είναι ότι το λέτε χαμογελώντας. Και αυτό το χαμόγελο το βλέπει το παιδί σας, και έτσι θα επαναλάβει την προσπάθεια ξανά και ξανά. Μετά από κάποιες φορές, ίσως χάσετε την υπομονή σας: «Δεν μπορείς να κατηγορείς συνεχώς κάποιον που δεν υπάρχει για τα δικά σου κατορθώματα». Κι όμως, ακόμη και μια τόσο σκληρή απάντηση σαν αυτή, δεν βάζει εύκολα τέλος στην ιστορία του φανταστικού φίλου, αφού οι φανταστικοί φίλοι είναι απολύτως πραγματικοί για τα τετράχρονα ή πεντάχρονα παιδάκια.

Πολλοί γονείς ανησυχούσαν ότι το παιδί τους αρχίζει να λέει ψέματα. Ναι, είναι αλήθεια ότι είναι πολύ λεπτή η γραμμή που χωρίζει τη φαντασίωση από το ψέμα. Και τα δύο εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, καθώς το παιδί προσπαθεί να παρουσιάσει τα πράγματα σύμφωνα με το δικό του τρόπο. Αυτό που πρέπει να κάνετε εσείς είναι να προσπαθήσετε να δείξετε κατανόηση και να καταλάβετε γιατί το παιδί φέρεται έτσι. Το σίγουρο είναι ότι η επινόηση ιστοριών με φανταστικούς φίλους δίνει στα μικρά μια αίσθηση δύναμης, τη δύναμη να αντισταθούν στο αίσθημα ενοχής όταν έχουν κάνει π.χ. μια ζημιά, να ονειρευτούν, ακόμη και να δημιουργήσουν ένα δικό τους κόσμο.

Θα ανησυχείτε πολύ λιγότερο γι' αυτές τις φαντασιώσεις του μικρού σας εάν καταλάβετε ότι, πρώτον, δεν είναι μόνιμες και, δεύτερον, δεν είναι δείγμα για μελλοντικές προβληματικές συμπεριφορές. Αντίθετα, είναι ένα στάδιο της ανάπτυξης στο οποίο τα τετράχρονα παιδάκια χρησιμοποιούν τη φαντασία για να δοκιμάσουν τα όρια της δύναμής τους.

Εννοείται ότι δεν έχουν αναγκαστικά όλα τα παιδάκια φανταστικούς φίλους. Στην πραγματικότητα, τα μικρότερα αδέλφια σπανίως έχουν, γιατί ασχολούνται κυρίως με την πραγματικότητα των μεγαλύτερων αδελφών τους. Αλλά, ακόμη κι αν έχουν φανταστικούς «φίλους», δεν το ομολογούν, γιατί φοβούνται ότι θα τα κοροϊδέψουν τα μεγαλύτερα, τα οποία, έχοντας ξεπεράσει αυτή τη «βλακεία», πειράζουν τα μικρότερα.

Πάντως, όλα τα παιδιά πειραματίζονται με φαντασιώσεις, εξασκώντας στη φαντασία τους όλα τα βήματα που θα χρειαστεί να κάνουν για να αποκτήσουν ανεξαρτησία.

Γιατί χρειάζονται τα μικρά ένα φανταστικό φίλο; Σε τι τα βοηθάει;
Είναι ένας τρόπος με τον οποίο το παιδί πειραματίζεται με την πραγματικότητα και δοκιμάζει τα όνειρά του: «Μπορώ αλήθεια να είμαι πριγκίπισσα, ή μπορώ μόνο να το φαντάζομαι;». Μετά από αυτό, είναι καλύτερα προετοιμασμένο να δεχτεί τον πραγματικό κόσμο, γιατί, όσο δυσάρεστος κι αν του φαίνεται, ξέρει ότι μπορεί πάντα να ονειρεύεται με το δικό του τρόπο.

Οι «φίλοι» του παιδιού το βοηθούν επίσης να χειρίζεται τα άγχη του. Στην ηλικία των τεσσάρων ετών είναι πιθανό το μικρό να φοβάται τα σκυλιά, τους θορύβους ή τα φαντάσματα που είναι κρυμμένα στο ντουλάπι. Οι φανταστικοί φίλοι του φοβούνται μαζί του, ή είναι δυνατοί και γενναίοι και του δίνουν κουράγιο. Ιδιαίτερα, τα δειλά και ευαίσθητα παιδιά χρησιμοποιούν τους φανταστικούς φίλους σαν μια μορφή προστασίας.

Μέχρι πότε θα είναι... φίλοι;

Παρότι η πιο συνηθισμένη περίοδος του φανταστικού φίλου είναι η ηλικία των 4-5 ετών, η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν εγκαταλείπουμε τις φαντασιώσεις μας. Υπάρχουν παιδιά σχολικής και προεφηβικής ηλικίας που εξακολουθούν να έχουν φανταστικούς φίλους, κρύβοντας συνήθως την ανάγκη τους για έναν πραγματικό συνομήλικο φίλο. Αυτό ισχύει ιδίως για τα μοναχικά παιδιά. Ακόμη και έφηβοι χρησιμοποιούν καμιά φορά τη φαντασία για να τα βγάλουν πέρα σε δύσκολες καταστάσεις.

Άλλωστε, όλοι μας έχουμε φαντασιώσεις. Όταν προσπαθούμε να κοιμηθούμε ή πρέπει να πάρουμε μια δύσκολη απόφαση; Ένας φίλος δικής μας «κατασκευής» μένει πάντα δίπλα μας, στα καλά και στα κακά της ζωής μας. Δεν είναι υπέροχο, όταν νιώθουμε ότι ο κόσμος μας αδικεί, να ξέρουμε ότι υπάρχει πάντα κάποιος που μας εκτιμά και μας νοιάζεται;

Στηρίξτε τη φαντασία του

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται αν κάνουν καλό στην ανάπτυξη του παιδιού τα φανταστικά παιχνίδια. Πολλοί ψυχολόγοι πιστεύουν ότι αυτού του τύπου τα παιχνίδια παίζουν θετικό ρόλο στην παιδική ηλικία και ότι εμείς οι μεγάλοι πρέπει να τα δεχόμαστε και να τα εκτιμάμε χωρίς να επεμβαίνουμε. Στην πραγματικότητα, η συμβουλή τους προς τους γονείς είναι να καλλιεργούν τη φαντασία των παιδιών τους, κυρίως διαβάζοντάς τους παραμύθια, φτιάχνοντας μαζί τους ιστορίες ή συζητώντας τα όνειρά τους. Αντίθετα, οι ταινίες και τα παιδικά προγράμματα βάζουν σε καλούπια τη φαντασία του παιδιού. Οι έτοιμες εικόνες κλέβουν από τα παιδιά την ικανότητά τους να δημιουργούν τις δικές τους εικόνες. Τι σημασία έχει εάν ένα τετράχρονο κοριτσάκι επινοήσει μια φανταστική φίλη πριγκίπισσα, η οποία όμως ταυτίζεται με την πραγματική εικόνα της Σταχτοπούτας, που είδε στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση; Ενώ, από την άλλη, τα φανταστικά πρόσωπα για τα οποία διαβάζει, δεν «καταστρέφουν» τη δική του φαντασία.

Πηγή: mothersblog.gr